Albert Klehr żyjący w latach 1826-1904 także pozostawił po sobie liczne realizacje.
Wzniósł on m.in obiekt przy ul. Katowickiej 9 w 1873 r., jednak w 1893 r. kamienicę przebudował Sobocinski, potem wykonywano w niej jeszcze prace w 1903 r., 1909 r. i 1910 r., natomiast w 1924 r. roboty budowlane prowadził tam jeszcze Georg Skrzipietz.
Wspominam o tym obiekcie ze względu na pustą dziś niszę, której nie zaprojektował bynajmniej Klehr, gdyż jego projekt był prosty, pojawiła się ona w późniejszym czasie i ustawiono w niej figurę rycerza, którą niektórzy mylnie uznawali za złodzieja Dyngosa (utożsamianego później z nazwą ulicy). Rzeźba była bowiem dużo starsza (być może średniowieczna) i pozyskano ją wyłącznie jako dekorację elewacji, jednak po przeprowadzeniu renowacji przez Stanisława Pietrusę zaginęła.
Z 1857 r. pochodzi obiekt przy ul. Gliwickiej 12 w stylu neorenesansu. Jednak Klehr jest jedynie autorem przebudowy z 1865 r., kiedy też nadbudował kamienicę i stworzył jej obecną fasadę, autorami wcześniejszego projektu byli natomiast Rihner i Steunmetz.
Nieruchomość zaprojektowana przez Klehra przy ul. Dworcowej 28 z 1873 r. – łącząca neorenesans i neobarok – prezentuje bardzo dojrzałe wykorzystywanie porządków architektonicznych i ich wariacji. Przyjrzyjcie się dekoracji tego obiektu. Widzicie symbole w górne części elewacji? Powinny się Wam kojarzyć z przemysłem
Kamienica przy ul. Dworcowej 6 z lat 80. XIX w. w stylu neorenesansu jest z nią zbieżna w charakterze.
Z kolei budynek przy ul. Powstańców Warszawskich 54 z 1873 r. w stylu neorenesansu z tłem w beżowej cegle i dekoracją tynkowaną wpisuje się w tendencję projektowania kamienic mieszczańskich pozbawionych ryzalitów, wykuszów itd. Dekoracją są obramienia okien i zdobione naczółki z płaskorzeźbami.
W 1876 r. Klehr przebudował XVIII-wieczny dom przy ul. Webera 2 w styl bliższy neorenesansowi.
Z kolei w 1886 zrealizował familok przy ul. Korfantego 7, gdzie dekoracje wykonane zostały z kształtek ceglanych.
Inne jego budynki zostały wyburzone lub przebudowane.
Był także autorem pierwotnej szaty architektonicznej kamienicy przy ul. Gliwickiej 25, przebudowanej później przez Karla von Kozlowskiego.
Z kolei nieruchomość z 1875 r. przy ul. Katowickiej 29 została wyburzona w ostatniej dekadzie.
Zresztą podobny los spotkał kamienicę przy ul. Kościelnej 11 z 1869 r., natomiast kamienica z 1872 r. przy Żołnierza Polskiego 1 została przebudowana.
Dodam jeszcze, że jego autorstwa są także budynki przy ul. Dworcowej 18, 26 oraz 37, jednak dwa pierwsze zostały przebudowane w późniejszym czasie, natomiast ostatni został wyburzony.
Klehr z pewnością miał talent jeśli chodzi o projektowanie kamienic, jednak rozwinąć skrzydła, w przeciwieństwie do opisywanego wczoraj Hermanna, mógł tylko raz, projektując budynek przy ul. Dworcowej 28.
W większości przypadków pracował dla nieco niższej klasy mieszczaństwa, o czym świadczą proste formy złożone z płaskiej fasady, bonie w parterze, cegły, gzymsy i naczółki nad oknami. Projektował najczęściej najbardziej rozpowszechniony typ kamienicy mieszczańskiej, różniącej się nieco w szczegółach, lecz powtarzający tę samą formę ogólną.
Należy podkreślić, że w Bytomiu jego projektu jest ponad 20 kamienic!
Oprac. dr Helena Jadwiszczok-Molencka
Komentarze